Organiki düzedişleri ulanyp, metal bilen hapalanan topraklaryň fitoremediasiýasy

Işjeňleşdirilen ugleroda kömürden alnan uglerodly material bar.Işjeňleşdirilen uglerod ösümliklerden gelýän organiki materiallaryň pirolizi bilen öndürilýär.Bu materiallara kömür, kokos gabyklary we agaç,gant şugundyry,soýa gabyklarygysgaça aýdylanda (Dias we başg., 2007; Paraskewa we başg., 2008).Çäkli masştabda,haýwan dökünleriişjeňleşdirilen uglerod öndürmek üçin hem ulanylýar.Aktiwleşdirilen uglerodyň ulanylmagy galyndy suwlardan metallary çykarmak üçin adatydyr, ýöne hapalanan topraklarda metal immobilizasiýa üçin ulanylmagy adaty däl (Gerçel we Gerçel, 2007; Lima we Marşal, 2005b).Guş dökünleri işjeňleşdirilen uglerodyň ajaýyp metal baglaýjy kuwwatyna eýe (Lima we Marşal, 2005a).Işjeňleşdirilen uglerod köplenç gözenekli gurluş, uly ýer meýdany we ýokary adsorbsion kuwwaty sebäpli toprakdaky we suwdaky hapalaýjylary düzetmek üçin ulanylýar (Üçer we başg., 2006).Işjeňleşdirilen uglerod metallary (Ni, Cu, Fe, Co, Cr) erginlerden metal gidroksidi, işjeňleşdirilen uglerodyň adsorbsiýasy ýaly erginlerden aýyrýar (Lýubçik we başg., 2004).Badam gabygyndan alnan AC, Ni bilen hapa suwlardan täsirli çykaryldy₂SO₄bejergisi (Hasar, 2003).

Recentlyakynda, biohar topragyň dürli fiziki we himiki aýratynlyklaryna peýdaly täsirleri sebäpli topragy üýtgetmek hökmünde ulanyldy (Beesli we başg., 2010).Bioharda esasy materiallara baglylykda gaty ýokary mazmun bar (90% -e çenli) (Çan we Şu, 2009).Bioharyň goşulmagy, erän organiki uglerodyň adsorbsiýasyny gowulandyrýar,toprak pHsyzýan metallary azaldýar we makro ýokumly maddalary doldurýar (Nowak we başg., 2009; Pietikäinen we başg., 2000).Bioharyň toprakda uzak wagtlap dowam etmegi, beýleki düzedişleri gaýtalap ulanmak arkaly metallaryň girişini azaldar (Lehmann we Joseph, 2009).Beesli we başgalar.(2010) biohar organiki uglerodyň we pH-iň köpelmegi sebäpli toprakda suwda erän Cd we Zn azaldy diýen netijä geldi.Işjeňleşdirilen uglerod, üýtgedilmedik toprak bilen deňeşdirilende hapalanan topraklarda ösdürilip ýetişdirilen mekgejöwen ösümlikleriniň baldaklarynda metal konsentrasiýasyny (Ni, Cu, Mn, Zn) azaldy (Sabir we başg., 2013).Biohar hapalanan toprakda ereýän Cd we Zn-iň ýokary konsentrasiýasyny azaldy (Beesli we Marmiroli, 2011).Sorum, metallary toprak bilen saklamagyň möhüm mehanizmi diýen netijä geldiler.Biochar, Cd we Zn konsentrasiýasyny degişlilikde 300 we 45 esse azaldy (Beesli we Marmiroli, 2011).